لکنت زبان مسئلهای در دوران کودکی و حتی بزرگسالی است که به دلیل عدم آگاهی اطرافیان برای فرد مشکلات زیادی ایجاد می کند.
لکنت زبان چیست؟ چرا ایجاد می شود؟ و چگونه آن را درمان کنیم؟
لکنت در لغت به معنای گرفتگی زبان هنگام حرف زدن است.
لکنت معانی دیگری هم مثل کندزبانی، زبان پریشی، زبان گرفتگی، من و من کردن و … دارد.
یکی از مسائل دوران کودکی، اختلالات گفتاری است که شایعترین آن لکنت زبان است.
لکنت زبان چیست؟
اگر بخواهم لکنت زبان را تعریف کنم باید بگویم که:
لکنت زبان یک نوع آشفتگی و اختلال روانی در گفتار است.
که بهصورت تکرار کلمات، مکث بین کلمات، تکرار صداها، کشش صداها، قطع کلام، ناهماهنگی تکلم و … در کودکان و نوجوانان مشاهده میشود.
اغلب کودکانی که لکنت دارند، میدانند که چه میخواهند بگویند ولی به خاطر فشار وارده سعی میکنند با تلاش زیادی حرف خود را بزنند.
باید بگویم که لکنت زبان در کودکان به یکشکل نیست.
در برخی از کودکان لکنت همراه با اضطراب، استرس، تیکهای عصبی، گریه کودک و … است و در برخی دیگر باعث ناتوانی در برقراری ارتباط میشود.
در برخی از کودکان لکنت زبان یکباره شروع و یکباره هم تمام میشود. ولی در برخی از کودکان، بهتدریج شروع میشود و ممکن است ادامه پیدا کند.
بیشتر از سنین ۲ سالگی تا ۷ سالگی شروع میشود و پسرها حدوداً ۵ برابر بیشتر از دخترها دچار لکنت زبان میشوند.
چرا لکنت زبان به وجود میآید؟
علت اصلی لکنت ناشناخته است.
عوامل بسیار زیادی در ایجاد آن تأثیرگذار هستند که در این مقاله، ۴ عامل تأثیرگذار را توضیح خواهم داد.
عوامل تأثیرگذار در لکنت زبان کودکان
- عوامل ژنتیکی
- عوامل بیولوژیکی
- عوامل روانشناختی
- عوامل محیطی
عوامل ژنتیکی
طبق تحقیقات متخصصان گفتاردرمانی، خانوادههایی که سابقه اختلالات گفتاری و لکنت زبان داشتهاند، احتمال اینکه کودکانشان هم دچار این اختلالات شوند بیشتر است.
عوامل بیولوژیکی
سلامت مغز در گفتار و کلام کودک اهمیت بسیار زیادی دارد و باید مراقب باشیم تا آسیبی به مغز وارد نشود.
بخشی از مغز ما وظیفه گفتار را بر عهده دارد که اگر آسیب ببیند ممکن است دچار لکنت زبان شویم.
عوامل روانشناختی
هر یک از کودکان، هیجانات، احساسات، عواطف، تواناییها، استعدادها، خصوصیات رفتاری و … متفاوتی دارند و هرکدام از عوامل روانی ممکن است روی کلام کودک اثرات منفی بگذارد.
عوامل محیطی
پدر و مادر، تکتک اعضای خانواده، مربیان مهدکودک، معلمان مدارس و… تأثیر بسیار زیادی در گفتار و کلام کودک دارند.
اگر مانع حرف زدن کودک شوید و کلام او را قطع کنید
اگر با او عجولانه و تند صحبت کنید
اگر از حرفهای کودکتان انتقاد کنید
اگر گفتار کودک را اصلاح کنید (تلفظ صداها، کلمات و جملات)
اگر جملات کودک را کامل کنید
اگر توقعات بیش از توان کودک داشته باشید
اگر فشارهای زیادی به کودک وارد کنید
اگر خودتان استرس و اضطراب داشته باشید
در واقع دارید اختلالات گفتاری و رفتاری کودک را بیشتر و بیشتر میکنید.
چگونه لکنت زبان را درمان کنیم؟
یکی از مهمترین سوالاتی که ذهن پدر و مادر و معلم و اطرافیان کودکی که لکنت زبان دارد را درگیر میکند این است:
چطور باید با این مشکل برخورد کنیم و چه وظیفهای داریم؟
روشهای درمان لکنت زبان بسیار زیاد است و هرکدام از این روشها بهنوعی تأثیرگذار هستند. برخی از روشها:
گروهدرمانی
خوددرمانی
شناخت درمانی
گفتاردرمانی
دارودرمانی
و …
راهکارهای درمان لکنت زبان
-
صحبت کودک را قطع نکنید.
وقتیکه کودک در حال صحبت کردن است بههیچوجه مانع حرف زدن او نشوید و صحبت او را قطع نکنید.
اگر این حس را به او انتقال بدهید که صحبت او را قطع نخواهید کرد، با آرامش و راحتی بیشتری صحبت خواهد کرد.
صحبت کردن نوبتی میتواند استرس کودک را کاهش دهد.
-
واکنشی نشان ندهید!
در مقابل صحبتهای کودکی که لکنت زبان دارد لازم نیست واکنش نشان دهید، عکسالعمل شما دقیقاً مثل زمانی باشد که عادی و روان صحبت میکند.
دلسوزی نکنید، انتقاد نکنید، تعجب نکنید و … چون کودک همه این حالات را درک میکند.
فقط کافیه نشان بدهید که متوجه صحبت او شدهاید.
برای خود ما هم بارها پیشآمده است که
کلمات خیلی راحت از دهانمان بیرون نیامده اند!
-
کودک را به صحبت کردن تشویق کنید.
تشویق کودک به صحبت کردن ترسها و نگرانیهای او را کم میکند.
باید کودکمان را تشویق کنیم تا درباره ترسها، استرسها، اضطرابها، سرخوردگیها و… صحبت کند.
و ما باید خودمان را آماده کنیم که بدون انتقاد کردن و بدون اینکه بخواهیم رفتارش را تکذیب کنیم، به او نشان دهیم که احساساتش را کاملاً درک میکنیم.
باید بپذیریم که این احساسات کودک نشانه ضعف و ناتوانی و بیکفایتی او نیست.
-
بیشازحد از کودک حمایت نکنید!
بیش تیماری یا حمایت بیشازحد هیچ تأثیری در روند رشد کودک ندارد!
با حمایت بیشازحد فقط ترس، استرس و اضطرابهای کودک را بیشتر و بیشتر میکنید.
نباید همه کارهای کودک را شما انجام دهید. نباید بهجای او صحبت کنید.
اگر دوست دارد با تلفن صحبت کند، تشویقش کنید و اجازه دهید این کار را انجام دهد.
حمایت بیشازحد میتواند باعث ایجاد لکنت زبان در کودک شود.
-
مقایسه نکنید.
بههیچوجه نباید کودک خودمان را با دیگران مقایسه کنیم و بگوییم دخترخالهاش، پسرعمهاش، فلان کودک و … چنین گفتار و رفتاری ندارد.
با رفتار خودتان به کودک بفهمانید که او را همانطور که هست میپذیرید و دوستش دارید.
خود ما هم همیشه از مقایسه کردن آسیبدیده و رنج کشیدیم پس چرا کودکان را باهم مقایسه میکنیم؟!!
هر کودکی با ویژگیهای منحصربهفرد خودش متولدشده و نباید به خاطر ویژگیهای خاص، کودکان را مورد مذمت و ستایش بیجا قرار دهید.
-
معلمان چکار کنند؟!
معلمان و مربیان عزیز هنگام مواجهه با کودکی که لکنت زبان دارد، سعی نکنید تا از طریق گفتار ارتباط برقرار کنید.
تنها راه برقراری ارتباط، ارتباطات کلامی نیست.
باید تلاش کنید از راه ارتباطات غیرکلامی به دنیای کودکانی که لکنت زبان دارند نفوذ کنید.
باید تلاش کنید تا اعتماد و اطمینان این کودکان را بهسوی خودتان جلب کنید.
سعی نکنید با سؤال پرسیدن زیاد آنها را وادار به صحبت کردن بکنید، اصلاً لازم نیست دلسوزی کنید!
در ابتدای کلاس، درس را بپرسید تا مابقی ساعات کلاس را بدون استرس و اضطراب سپری کند.
-
احساسات خود را کنترل کنید.
استرس و اضطرابهای خود را کنترل و مدیریت کنید و اجازه ندهید کودکان متوجه شوند که شما نگران لکنت زبان او هستید.
کاملاً طبیعی رفتار کنید چون تغییر چهره شما، نمایان شدن استرس و اضطراب در رفتار و ظاهر شما، کودک را حساس و مشکلش را چندین برابر میکند.
-
کودک را وادار به صحبت کردن نکنید.
وقتیکه کودک در بعضی مواقع خصوصاً وقتیکه در جمع غریبههاست، مقاومت میکند و صحبت نمیکند، خواهش میکنم بههیچوجه اصرار نکنید تا صحبت کند.
طوری رفتار کنید که کودک احساس راحتی داشته باشد و بداند که شما نسبت به گفتار او حساس نیستید.
از تواناییهای کودک که دوست دارد آنها را به نمایش بگذارد، استفاده کنید.
-
رفتارهای خود را اصلاح کنید نه کودک!
سعی کنید رفتارهای اشتباه خودتان را اصلاح کنید چون کودک الگوی بسیار قوی مثل شما دارد و اگر رفتار اشتباهی داشته باشد، آن را از شما یاد گرفته است.
محیطی امن برای کودک فراهم کنید و الگوهای گفتاری و رفتاری مثبت و مناسبی را پیادهسازی کنید.
-
مشکل کودک را به زبان نیاورید.
بههیچوجه مشکل کودک را نگویید و کلمه لکنت را در جمع خانواده، دوستان، آشنایان و… به زبان نیاورید.
مطرح کردن مشکلات کودک فقط حساسیت کودک را بیشتر میکند و ذهن او را بیشتر درگیر میکند.
در غیاب کودک، خواهر و برادر و همبازی و حتی بزرگترها را توجیه کنید که نسبت به گفتار کودک عکسالعمل منفی نشان ندهند و آگاهی آنها را بالا ببرید.
اگر میخواهید اطلاعات بیشتری راجع به لکنت زبان در دنیای وب پیدا کنید، باید کلمه Stutter را جستجو کنید.
از تو بی نهایت ممنونم که وقت ارزشمندت را در اختیار من قرار دادی.
یادت باشه نظرات تو برای من خیلی ارزشمنده و تک تک پیام هات رو میخونم.
لطفاً نظرات خودت رو در انتهای همین صفحه برای من ارسال کن. منتظرت هستم.
و اگر این مطلب را دوست داشتی و لذت بردی حتماً با دوستانت هم به اشتراک بگذار.